MEME KANSERİNDE TANI

Meme kanserinin tanısı ve taramasında kullanılan yöntemler nelerdir ?
Mammografi
Meme kanserinin tanısında ve kitle taramasında mammografi çok değerli bir yöntemdir. Özellikle 50 yaşından sonra tanı güvenliği daha fazladır. 40 yaşından sonra rutin olarak belli aralıklarla (1-2 yıl) her kadının mammografi çekilmesi önerilir.

Ultrasonografi
Özellikle memede ele gelen kitlesi olan hastalarda kitlenin içinin sıvı ile dolu olup olmadığını (kistik kitle) ayırt etmede faydalıdır.

“Magnetik Rezonans (MR)

Memede MR fiyatı pahalı olmasına rağmen yüksek seviyedeki tanı güvenliği nedeniyle tercih edilebilir. Meme koruyucu cerrahi planlanan hastalarda gizli kalan başka bir tümör olup olmadığının araştırılması için de kullanılabilir.
Meme kanserinin tanısı daha muayene aşamasında kolaylıkla konur. Gerek tüm klinik bulgu veren hastalarda gerekse klinik malignite bulgusu olmayan memede ağrı veya herhangi başka bir şikayetle başvuran 40 yaş ve üzeri hastalarda mamografi ve ultrasonografiden ibaret olan görüntüleme yöntemlerine başvurulmalıdır.

Yoğun mamografisi olan bazı seçici vakalarda özellikle meme koruyucu cerrahi düşünülüyorsa ultrasonografiye ek kontrastlı meme MR da istenebilir. Mamografi ve ultrasonografide kanserin tipik bulguları olan düzensiz kenarlı, yıldız gibi uzantıları olan, kimi zaman içinde çeşitli boyutta mikro kireçlenme içeren kitleler belgelemiş olur (Şekil 1).

Yapılan görüntüleme yöntemleriyle hem kanser düşünülen memede ele gelmeyen başka odaklar araştırılır ve kanser kitlesinin etraf doku ile ilişkisi, cilde ve göğüs duvarına uzanımı elle muayeneden daha hassas olarak ortaya konur.

Aynı şekilde koltukaltında ele gelmeyen lenf bezlerinin durumu hakkında da bilgi verir. Bu klinik ve radyolojik tetkiklerle hastanın klinik evrelemesi yapılır ve tedavi ve ameliyat şekli belirlenir.
Bundan sonra çeşitli biyopsi yöntemleriyle kesin tanıya gidilir.

Meme biyopsisi nasıl yapılır ?

Memedeki şüpheli kitlelerin ne olduğunun tam olarak anlaşılması için biyopsi yapılması gerekebilir. Bunun için çeşitli yöntemlerle memedeki şüpheli bölgeden ufak bir örnek alınarak mikroskopta patologlarca incelenir. Biyopsi için pek çok yöntem kullanılmaktadır.

1. İnce iğne aspirasyon biyopsisi. Basit olarak bir enjektör ile poliklinik şartlarında yapılabilen bir yöntemdir. Ayrıca kitlenin içinde sıvı olup olmadığını belirlemekte kullanılabilir. Tümörden hücre ve sıvı enjektöre çekilerek bir cam üzerine yayılarak özel boyalarla boyanır ve incelenir. İnce iğne biyopsisi memedeki ele gelen kitlelere veya USG eşliğinde ele gelmeyen kitlelere yapılabilir. Ancak önemli bir oranda hastada İİAB ile alınan materyal yeterli olmamaktadır.

2. Tru-cut iğne (Kor) biyopsisi. İğne olarak özel tasarlanmış bir alet kullanılarak yapılan biyopsidir. Daha geniş örnekleme imkanı açısından tanıda trucut biyopsi tercih edilmelidir. Genelde 14-G (gauge) iğnesi olan vakumlu özel tabanca sistemi ile yapılan biyopsi sistemidir. Doku örneği alındığı için özellikle öncelikle kemoterapi verilecek hastalarda tümörün tüm patolojik özellikleri incelenebileceğinden ince iğne biyopsisinden daha değerlidir. Kemoterapi öncesi tümörün cinsi, ER, PR, cerbB-2 ve Ki-67 gibi tümör özellikleri saptanarak hastanın neoadjuvan kemoterapi protokolü düzenlenir. C-erbB-2 kuvvetli pozitifliğinde Trastuzumab ile kombine bir kemoterapi rejiminin başlanması planlanabilir.

3. Steorotaktik biyopsi (Vakum aspire kor biyopsi=VAK). Muayene ile fark edilemeyen veya ultrasonografide tespit edilemeyen kitlelerin biyopsisinde mamografi yardımıyla kor biyopsi iğnelerinden daha kalın iğneler (11 G) yardımıyla yapılır (Şekil 2). Ancak biyopsinin kanser gelmesi durumunda 2. bir işlem gerekmekte ve biyopsi bölgesi telle veya radyoaktif madde ile işaretlenerek daha geniş bir şekilde çıkarılmaktadır (Şekil 3).

4. Cerrahi biyopsi. Bu yöntem tanı güvenliği en yüksek olan tedavi yöntemidir.

a) Fizik muayenede ele gelen kitlenin tamamı veya bir kısmı lokal veya genel anestezi altında çıkarılarak patolojik olarak incelenir. Eksizyonel biyopside kitlenin tamamı, insizyonel biyopside ise tümörün bir kısmı çıkarılır. İnsizyonel biyopsiye özellikle büyük, eksülsere tümörlerde başvurulur. Ameliyat sırasında eksizyonel biyopsi yapılarak dondurulmuş kesit (frozen section) incelemesi de yüksek tanı değeri taşır.

b) Tel veya ROLL yöntemi ile işaretlenerek yapılan biopsi. Memedeki bazı şüpheli kitleler el ile yapılan muayenede fark edilemeyebilirler. Bu kitleler önce  radyoloji bölümünde özel tasarlanmış balık oltası şeklinde bir tel ile işaretlenirler. Son zamanlarda bu teknik yerine tel kullanılmadan kitle içine görüntüleme eşliğinde radyoaktif madde verilerek ROLL tekniği uygulanmaktadır. Daha sonra ameliyata alınan hastadaki kitle telin kılavuzluğunda veya bu radyoaktif maddeyi saptamada yol gösterici dedektör aletler yardımıyla (gamma prob) bulunarak çıkarılır.
Lokal ileri meme kanseri ile presente olan hastalarda ek olarak mutlaka evreleme amaçlı sistemik metastaz varlığını araştırmaya yönelik kemik sintigrafisi, PA-AC grafisi (alternatif olarak bilgisayarlı göğüs tomografisi), batın USG veya bilgisayarlı tomografisi yapılmalıdır. Alternatif olarak son yıllarda bu tür ileri evre hastalarda PET-CT çektirilebilir ve tüm vücut taraması yapılmış olur. Tümör marker’larından CEA ve CA15-3 özellikle izlemede yararlı olur. Alkali fosfataz yükselmesi de kemik metastazlarının göstergesi olabilir.